Włochy liderem
Czasy entuzjastycznego witania napływających do Europy uchodźców i ekonomicznych imigrantów mamy już za sobą. Porozumienie Unii Europejskiej z Turcją zmniejszyło strumienie przybywających do Europy ludzi. Najmocniej odczuli to Grecy, którzy znajdują się na pierwszej linii frontu, zwłaszcza wobec uchodźców z Syrii. Grecja straciła pozycję lidera wśród krajów przyjmujących imigrantów. Palmę pierwszeństwa przejęły Włochy.
Imigrantów mniej, ale nadal dużo
Gdy w 2015, Angela Merkel swym zaproszeniem uruchomiła lawinę, ludzie z Afryki i Azji ruszyli przede wszystkim do Grecji. Pojawiło się ich tam ponad 850 tysięcy, gdy tymczasem we Włoszech prawie sześć razy mniej, bo 150 tysięcy. Hiszpania w tym towarzystwie nie liczyła się wcale. W pierwszym roku otwartych granic wybrało ją zaledwie 16 tys. osób. Oczywiście nie bez znaczenia było położenie geograficzne. O wiele łatwiej jest dostać się z Syrii czy Iraku przez Turcję do Grecji – zwłaszcza, że niektóre z jej wysp leżą parę kilometrów od wybrzeża Turcji – niż ryzykować pokonywanie na łodziach Morza Śródziemnego. Dopiero później, gdy rozwinęła się akcja organizacji pozarządowych, które zaczęły podstawiać statki blisko brzegów Afryki, uznanie znalazły inne niż Grecja kraje. A zwłaszcza Włochy.
Podpisana w marcu 2016 roku umowa z Turcją doprowadziła do drastycznego spadku liczby imigrantów przybywających do Grecji, co przy ponad 10-procentowym jej wzroście we Włoszech sprawiło objęcie przez ten kraj pozycji lidera. Rok 2017, w którym nastroje niezadowolenia pojawiały się w coraz szerszych kręgach społeczeństw europejskich, przyniósł dalsze zmniejszenie napływu uchodźców w Grecji i niewielki tylko wzrost we Włoszech. Za to ożywiło się zainteresowanie Hiszpanią, która przeskoczyła Grecję.
Pierwsze miesiące roku 2018 wskazują na utrzymywanie się ostatniej tendencji. Po połowie roku liderem jest Hiszpania, która w tym czasie zebrała niewiele mniej imigrantów niż przez cały rok poprzedni. Najwyraźniej Hiszpanie idą na rekord.
| Hiszpania | Włochy | Grecja | Razem | ||||
| Przyjazdy 2017 - liczba imigrantów | |||||||
| I-VI 2018 | 21 388 | 17 724 | 14 895 | 54 007 | |||
| I-III 2018 | 5 000 | 6 295 | 5 318 | 16 613 | |||
| I-III 2017 | 4 313 | 24 292 | 4 008 | 32 613 | |||
| I-III 2016 | 841 | 18 777 | 151 452 | 171 070 | |||
| Rok 2017 | 28 349 | 119 369 | 29 718 | 177 436 | |||
| Rok 2016 | 14 094 | 181 436 | 173 450 | 368 980 | |||
| Rok 2015 | 16 263 | 153 842 | 856 723 | 1 682 828 | |||
| Demografia w 2017 | |||||||
| Meżczyźni | 77% | 74% | 41% | 69% | |||
| Kobiety | 9% | 11% | 22% | 13% | |||
| Dzieci | 14% | 15% | 37% | 19% | |||
| Kraje pochodzenia w 2017 | |||||||
| Maroko | 5 500 | Nigeria | 18 100 | Syria | 12 300 | ||
| Algieria | 5 200 | Gwinea | 9 700 | Irak | 5 800 | ||
| Gwinea | 4 000 | Wyb.Kości Słoniowej | 9 500 | Afganistan | 3 400 | ||
| Wyb.Kości Słoniowej | 3 800 | Bangladesz | 9 000 | Kongo | 900 | ||
| Gambia | 2 700 | Mali | 7 100 | Algieria | 800 | ||
| Syria | 2 300 | Erytrea | 7 000 | Palestyna | 700 | ||
| Kamerun | 900 | Sudan | 6 200 | Iran | 700 | ||
| Mali | 600 | Tunezja | 6 100 | Nieznane | 500 | ||
| Nieznane | 600 | Maroko | 6 000 | Kamerun | 500 | ||
| Gwinea-Bissau | 400 | Senegal | 6 000 | Pakistan | 500 | ||
Uderza słaby wynik Włoch. Po pierwszym kwartale 2018 roku był trzy-, a nawet czterokrotnie gorszy niż w latach poprzednich. Powyborcze zmiany w rządzie Włoch na pewno odegrają dużą rolę w ograniczeniu napływu imigrantów, ale odbyły się w marcu, a rząd premiera Contiego sformowano dopiero 1 czerwca i nie mogły mieć wpływu na spadek z pierwszych miesięcy roku.
Systematycznie rośnie liczba imigrantów lądujących w Hiszpanii. W roku 2017 wzrost ten przekroczył 100%, a pierwszy kwartał 2018 jest lepszy od ubiegłorocznego o 16%. Mało jest prawdopodobne, aby lewicowy rząd Hiszpanii podjął jakieś zdecydowane kroki, stawiając tamę fali przybyszów. Raczej będzie narastała.
W Grecji po gigantycznym spadku w 2017, wyniki po pierwszych trzech miesiącach 2018 wskazują na ożywienie. Nie ma wprawdzie mowy o powrocie do stanu sprzed dwóch lat (a sprzed trzech, to czysta abstrakcja), ale Grecja przyjęła o 1/3 imigrantów więcej i niewykluczone, że do końca roku przybędzie ich tam 40 tysięcy.
Wśród imigrantów przybywających do Hiszpanii i Włoch ¾ to mężczyźni. Kobiet jest około 10%, a dzieci 15. Trochę inaczej jest w Grecji, gdzie wprawdzie mężczyzn też jest najwięcej, ale kobiety i dzieci są wśród nich zauważalne i w sumie przeważają.
W grupach przybyszów do wszystkich tych trzech krajów najwięcej jest mężczyzn (ponad 2/3). Dzieci stanowią 18%, a kobiety 13.
Wbrew pozorom to nie z Syrii wywodzi się najwięcej uchodźców. Liderem jest Nigeria. Syria zajmuje drugie miejsce, tylko nieznacznie wyprzedzając Gwineę, Wybrzeże Kości Słoniowej i Maroko.
| Kraj | Liczba imigrantów |
| Nigeria | 18 100 |
| Syria | 14 600 |
| Gwinea | 13 700 |
| Wyb.Kości Słoniowej | 13 300 |
| Maroko | 11 500 |
| Bangladesz | 9 000 |
| Mali | 7 700 |
| Erytrea | 7 000 |
| Sudan | 6 200 |
| Tunezja | 6 100 |
Szlaki imigrantów
- Grecja
- Włochy
- Hiszpania
Grecja
Do Grecji, z racji położenia geograficznego, najliczniej przybywają Syryjczycy. Są dominującą grupą wśród uchodźców w tym kraju. Przybysze z innych azjatyckich krajów – Iraku i Afganistanu też są w Grecji zauważalni.
Główny strumień imigrantów kieruje się na wyspę Lesbos. I tam najłatwiej jest ich spotkać. Wycieczki na Lesbos organizuje Itaka. Mimo, że istnieją wyspy greckie leżące bliżej wybrzeży Turcji i płynąc na Lesbos pokonać trzeba w morzu dystans 27 km, to jednak wyspa – z racji rozmiarów, położenia, a także ugruntowanej już renomie - uważana jest za bramę wjazdową do Europy.
Drugie miejsce zajmuje, leżąca tuż u wybrzeży tureckich - najbliżej ze wszystkich wysp - Samos, a trzecie Chios – też blisko Turcji – zaledwie 6 km do przepłynięcia. Na obydwie wyspy polecieć można z Itaką.
Spośród najbardziej popularnych turystycznie wysp tylko Kos cieszy się także sporym zainteresowaniem imigrantów. Na Kos wycieczki organizuje aż jedenaście biur podróży w Polsce. Na Rodos i Krecie imigrantów jest niewielu.
Włochy
Do Włoch Syryjczycy nie przyjeżdżają niemal wcale. Pojawiają się tam tylko w liczbach śladowych. Włochy są absolutnym hitem dla Nigeryjczyków. W ogóle Czarna Afryka jest silnie na Półwyspie Apenińskim reprezentowana.
Gros przyjezdnych trafia na Sycylię, dość sporo w region Kalabrii, a mniejsze grupy przyjeżdżają do Apulii i na Sardynię.
Hiszpania
Uchodźcy z Syrii trafiają także do Hiszpanii. Nie są tam jednak grupą dominującą. Zajmują szóste miejsce. Najwięcej jest przybyszów z północno-wschodniej Afryki – z Maroka, Algierii, Gwinei, Wybrzeża Kości Słoniowej.
Niemal wszyscy trafiają do Andaluzji, czyli w okolice wybrzeża Costa del Sol. W drugiej kolejności za cel wędrówki wybierają Melillę. Jest to miejscowość położona w północnej Afryce, będąca enklawą Hiszpanii, żeby tam się dostać nie trzeba przepływać morza, co jest niewątpliwym jej atutem. Są też słabości – lepiej niż na morzu strzeżona granica i łatwość deportacji. Melilla nie znajduje się na szlakach turystycznych.
W odróżnieniu od innej hiszpańskiej enklawy – Ceuty, do której turyści pływają promami w ramach wycieczek do Maroka. W Ceucie zatrzymują się także imigranci, choć niezbyt liczni. Podobnie rzecz wygląda na innych niż Costa del Sol wybrzeżach Hiszpanii. Część imigrantów trafia w rejon Costa Blanca. A kilkuset wybrało w 2017 roku Wyspy Kanaryjskie.
Autor: Jarosław Mojzych
Źródło: Wysoki Komisarz Narodów Zjednoczonych ds Uchodźców (UNHCR)
18 lipca 2018